Giá trị pháp lý của chữ ký điện tử được quy định tại Luật Giao dịch điện tử và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Chữ ký điện tử là một loại “dấu hiệu” sử dụng công nghệ mã hóa để xác nhận danh tính của người ký và đảm bảo tính toàn vẹn của tài liệu. Chữ ký điện tử giúp xác minh nguồn gốc và bảo mật dữ liệu trong các giao dịch trực tuyến. Chữ ký số thường được cấp bởi các tổ chức chứng thực số (CA) và được sử dụng rộng rãi trong các hoạt động như ký hợp đồng điện tử, nộp thuế trực tuyến và giao dịch tài chính. Bài viết sau đây sẽ cho bạn đọc biết về giá trị pháp lý của chữ ký điện tử theo quy định của pháp luật hiện hành.
Quy định chung về chữ ký điện tử
Theo Luật Giao dịch điện tử 2023, chữ ký điện tử được định nghĩa là dữ liệu điện tử được tạo lập, gắn liền hoặc kết hợp một cách logic với thông điệp dữ liệu, nhằm xác nhận chủ thể ký và khẳng định sự chấp thuận của chủ thể đó đối với thông điệp dữ liệu.
Chữ ký điện tử được chia thành các loại sau:
– Chữ ký điện tử chuyên dùng là chữ ký điện tử do cơ quan, tổ chức tạo lập, sử dụng riêng cho hoạt động của cơ quan, tổ chức đó phù hợp với chức năng, nhiệm vụ;
– Chữ ký số công cộng là chữ ký số được sử dụng trong hoạt động công cộng và được bảo đảm bởi chứng thư chữ ký số công cộng;
– Chữ ký số chuyên dùng công vụ là chữ ký số được sử dụng trong hoạt động công vụ và được bảo đảm bởi chứng thư chữ ký số chuyên dùng công vụ.
Các Loại Chữ Ký Số Phổ Biến Hiện Nay
– Chữ ký số USB Token: Đây là loại chữ ký số phổ biến nhất, được lưu trữ trong USB để đảm bảo tính bảo mật cao.
– Chữ ký số Sim PKI: Chữ ký số SIM PKI là chữ ký số được lưu trữ trên thẻ SIM điện thoại di động, sử dụng công nghệ mã hóa để ký điện tử và xác thực giao dịch. Nó an toàn, tiện lợi và phù hợp cho người dùng thường xuyên di chuyển, cho phép ký mọi lúc, mọi nơi mà không cần thiết bị bổ sung.
– Chữ ký số HSM (Hardware Security Module): Được lưu trữ trên thiết bị phần cứng hoặc máy chủ, phù hợp với doanh nghiệp lớn.
– Chữ ký số từ xa (Remote Signing): Không cần thiết bị cầm tay, dễ dàng sử dụng qua nền tảng đám mây, thích hợp cho doanh nghiệp hiện đại.
Giá trị pháp lý của chữ ký điện tử
Tại Điều 23 của Luật Giao dịch điện tử 2023, các quy định về giá trị pháp lý của chữ ký điện tử như sau:
– Chữ ký điện tử không bị phủ nhận giá trị pháp lý chỉ vì được thể hiện dưới dạng chữ ký điện tử. Điều này có thể hiểu là chữ ký điện tử có giá trị pháp lý, có thể ngang với giá trị của chữ ký tay. Việc thừa nhận giá trị pháp lý này sẽ khiến một chủ thể khác không thể bác bỏ hiệu lực của chữ ký đó chỉ vì lý do duy nhất là nó ở dạng điện tử. Chẳng hạn, hai bên ký hợp đồng bằng chữ ký điện tử hợp pháp thì có nghĩa là hợp đồng đã được các bên ký kết. Nếu một bên đưa ra lý do hợp đồng vô hiệu hoặc chưa được ký kết do hai bên ký bằng chữ ký điện tử sẽ không được chấp nhận.
– Chữ ký điện tử chuyên dùng bảo đảm an toàn hoặc chữ ký số có giá trị pháp lý tương đương chữ ký của cá nhân đó trong văn bản giấy.
– Trường hợp pháp luật quy định văn bản phải được cơ quan, tổ chức xác nhận thì yêu cầu đó được xem là đáp ứng đối với một thông điệp dữ liệu nếu thông điệp dữ liệu đó được ký bằng chữ ký điện tử chuyên dùng bảo đảm an toàn hoặc chữ ký số của cơ quan, tổ chức đó. Có thể hiểu là nếu văn bản buộc phải có xác nhận chính thức (ví dụ: văn bản hành chính, thông báo, xác nhận, giấy tờ pháp lý do cơ quan, tổ chức ban hành), thì chỉ cần văn bản đó được ký bằng chữ ký số hoặc chữ ký điện tử chuyên dùng an toàn của chính cơ quan/tổ chức đó, là coi như đã hoàn toàn hợp lệ, không cần bản giấy. Điều này rất tiện cho các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức vì giảm hẳn việc in ấn, đóng dấu, chuyển phát.
Ứng Dụng Của Chữ Ký Số Trong Thực Tế
Ký hợp đồng điện tử: Hợp đồng ký bằng chữ ký số có giá trị pháp lý tương đương hợp đồng giấy.
Nộp thuế điện tử: Doanh nghiệp sử dụng chữ ký số để kê khai thuế online nhanh chóng và bảo mật. Hiện nay, việc kê khai thuế tại Việt Nam đã gần như sử dụng hoàn toàn chữ ký điện tử. Đó chính là lý do mà tất cả các công ty sau khi thực hiện thủ tục thành lập công ty phải tiến hành đăng ký chữ ký số để sử dụng.
Giao dịch ngân hàng điện tử: Đảm bảo tính bảo mật và xác thực người dùng.
Hóa đơn điện tử: Bắt buộc sử dụng chữ ký số khi xuất hóa đơn theo quy định của Bộ Tài chính.
Chữ ký điện tử là một hình thức ký hoàn toàn được pháp luật thừa nhận và bảo vệ. Đây được xem là một công nghệ đột phá không chỉ về mặt khoa học kỹ thuật mà còn là bước tiến trong việc vận hành các quan hệ xã hội.
